| Adem Zaplluzha- katër tregime poetike nga libri “Fjetëm njëqind shekuj” |
| Publikuar më 19 shtator, 2014 në orën 23:54 ( ) |
Kulturë | |
|
|
|
MBI KËTO PASTELE GJETHESH
Nëpër rrugët e ngushta të Prishtinës mbi pastele gjethesh është ulur acari dhe pikturon fytyrën e imagjinuar të një rrethi abstraktë, ku askund nuk bashkohen pikat e stërkalave të shiut vjeshtor.
Hapat e plumbta të njerëzve endacak pa mëshirë shkelin mbi zërin e kambanës e cila disa shekuj u mësua me heshtjen, nga e cila filluan të vdesin njerëzit dhe mushkonjat.
Mes këtij harku prej bryme për çdo ditë depërtojnë ngjyrat e ylberit, depërtojnë edhe shijet e njerëzve që i humbin ngjyrat në mendje, ose mendjen e humbin në përzierjen e ngjyrave dhe bëhen ngjyra të molisura nga një lodhje e pakuptueshme.
Te baladat e vjetra zgjohen enigmat dhe kurrë më nuk flenë. Një pëllumb i bardhë është ndalur në degët e shpirtit dhe bisedon me korbin.
Bie një shi i zi përzier me shtrezë, në katin e sipërm të kujtesës janë ulur zogjtë dhe bisedojnë me një cicërimë e cila për herë të parë duket në këto anë.
Degët e akacieve paskan mbetur pa asnjë gjethe, vetëm rrënjët kanë hedhur lastarët e parë të dimrit mbi tokë dhe bisedojnë me dëborën.
Një korb i vetmuar me xhelozi i shikon krahët e bardha të një pëllumbi që shkunden si mendimet mbi një çati të vjetër.
Shikon dhe mendon, po sikur të isha unë pëllumb, çfarë do të ishte atëherë pëllumbi?
Një shi i imtë ia shkundi mendimet e korbit xheloz dhe i lëshoi disa stërkala që të këndellet nga një letargji e pavlerë.
Oxhaku disi lëshon shumë pak shtëllunga tymi, mbi çatitë e rrënuara të fshatit kanë filluar laraskat t’i imitojnë qentë, mbase qentë nuk dinë t’i imitojnë korbat.
Mjegullat dhe shirat kanë zbritur tepër ultë sa që mund t’i prekim shpirtrat e stërkalave me duart tona skelet.
Nuk di a duhet të ecim ose të ndalemi këtu ku jemi, të vendnumërojmë si gjer më tani, jemi në mëdyshje, nëse nisemi për të ecur a kemi gjasa të mbërrimë të pamundurën.
I kontrollojmë shqisat tona dhe nuk jemi në gjendje të kuptojmë se ende e keqja banon te ne.
Një gjarpër i zi herë na hynë në shpirt e herë na i kontrollon xhepat.
Nuk na ka mbetur asnjë fishek, si mund të mbrohet nderi i atdheut me gishta të fishkura, ose si mund t’i mbrojmë hijet që fshihen pas arkivoleve të gjelbra kur ato ikin prej nesh sa herë që i zgjasim duart. Ende qëndron korbi mbi degët e thyera të kujtesës, as pëllumbi nuk paska ikur, çfarë presin mes kësaj shakulline. Ndoshta mendojnë se mund t’i ndërrojnë rolet.
Unë di se korbit i pëlqejnë krahët e bardha të pëllumbit po ashtu edhe pëllumbit i pëlqejnë krahët e zeza të korbit. Shikojnë njëri - tjetrin dhe nuk flasin asnjë fjalë. Shikojnë dhe heshtin.
Nuk më pëlqen kjo heshtje mortore,vetëm fërfërima e gjetheve ua prish këtë monotoni. Zogjtë e plagosur për herë të fundit i shkundin krahët dhe qeshin me pa aftësinë e erës që depërton në kujtesën e hidhur të mendjes.
Shakullina si për habi u ndalë dhe hyri mes kësaj ngjarjeje jo të zakonshme.
Më pastaj një zog tjetër fluturoi mes maleve, fluturuan edhe krahët e shkundur të lisave qindvjeçar, fluturoi çdo gjë që mund të fluturonte atë çast. Kjo shkundje i theu të gjitha kornizat e ylberit, nga urrejtja ndaj armikut në flatrat e shkundura po lind një ditë e re me disa lloje ngjyrash, befasisht lindi e nesërmja dhe i filloi këngës mbi një kërcu të kalbur, këndoi e këndoi disa shekuj, askush nuk j vuri veshin, këndoi aq kohë sa që i pëlciti timpani i veshit të djathtë.
Një djep prej drurit të ahut ia nisi edhe ai një kënge të vjetër. U zgjuan të gjitha ninullat e shekujve, korbi dhe pëllumbi ikën deri te e panjohura, askush më nuk di se ku shkuan, në cilën botë u tretën...
Ikën ose u shndërruan në ikje, as pëllumbi e as korbi asnjëherë më nuk erdhën mbi çatinë e fshatit.
TOKA IME RRËNJË E PASHKULUR
Atdheu im, sa herë që u ndërruan flamujt ti po aq herë linde edhe më i fort, nuk të gjunjëzoi asnjë stuhi, qëndrove si shkëmbi i stralltë në ballë të çdo acari dhe dole po aq krenar sa shpendi i jonë i shenjtë.
Lëkura e jote e regjur ndër beteja asnjëherë nuk e ndërroi ngjyrën. Pranë këmbëve të tua u gjunjëzuan gjeneralët e të gjitha llojeve, si zvarranik kaluan edhe prostitutat, kaluan duke i lënë përjarget si kërmij të sëmurë, me të vetmen arsye që mos ta harrojnë rrugën kah erdhën dhe kah do të shkojnë.
Ti çdo herë lind nga vdekja, i përngjaje feniksit, ishe gur stralli që nuk thyhej asnjëherë, por të tjerëve u thyheshin dhëmb e dhëmballë.
Herë ishe nënë e herë babë, asnjëherë njerkë për fëmijët e tu.
Sa herë që u ballafaqove me bastardët e të gjitha llojeve që nuk njohën zot as njeri ti qeshe, nga qeshjet e tua shkundeshin degët e shpirtrave të sëmurë.
Nëpër rrugët e kalldrëmta kaluan profet të rrejshëm, homoseksual dhe skizofren por herët a vonë në delirium kafshuan gjuhën e vet.
Atdheu i im djepi im i pathyeshëm dhe Varri i Armikut tim. Sa herë që të robëruan ti po aq herë linde nga zjarri, herë i përngjaje feniksit e herë dykrenorit.
Kurdoherë ishe emri dhe mbiemri i rrënjëve të tokës. Kurrë nuk të trishtuan netët e çmendura ballkanike, atdheu im, toka e ime, rrënjë e pa shkulur në zhgjëndrrat e ninullave. Atdheu im, toka ime e paçmuar.
PLAKU IM MJEKËRRBARDHË
Sa herë që kisha kohë të iki nga vetvetja e pikturoja qiellin dhe yjet që iknin pas meteorëve me bisht që këputeshin nga varfëria e sfondit.
Më pëlqente ta shoh hapësirën në trajtën e një romboidi, vetëm atëherë më dukeshin qesharake format e yjeve kur rrinin të varura nëpër degët e mjegullave si qershitë e fushave të Prizrenit.
Më duket se atë ditë kishte filluar mugëtira, tani më nuk më kujtohet por ishte dita e pestë e muajit të pestë të vitit që përfundonte me dy pesëshe në fund të katër numrave arabe.
Vetëm më kujtohet parmenda dhe kau plak që më shumë rrinte i shtrirë në dheun e shkriftë se sa që e lëronte tokën tonë argjilore.
Ne të gjithë e dinim se edhe kau ishte i uritur si im at, një kokërr misri gjuante në hulli kurse kokrrën tjetër, nuk kishte kohë as të kafshoj sepse frikohej mos ta vëreja urinë që ja shqyente zorrët.
Mbillte arën me misër kurse në anën tjetër e hante farën, bukën tonë që me padurim e pritnim ta korrim në vjeshtë.
Kjo mugëtirë nuk ishte edhe aq e dukshme, nuk dihej, athua vallë perëndonte ose lindte dielli, më duket se për ne veç kishte perënduar.
Pamjet e trishtuara ende sot lozin në kokën time po atë valle mjerimi siç loznin dikur korbat në varfërinë e qiellit të Dukagjinit.
Për çdo ditë të lume më del parasysh plaku im mjekërbardhë duke i kafshuar ose duke i përpirë kokrrat e farës të arave tona.
Përpinte sepse me javë nuk kishte përtypur asnjë kafshatë buke, sa herë që ulej në sofër unë e dija se do të thoshte , ju hani fëmijët e mi se unë para pak kohe sapo i lava duart, nuk jam i uritur, kurse unë vëreja se si i përpinte me sy kafshatat tona të mjerimit.
Nuk mund të ju them asgjë më shumë, nuk di, athua këputeshin yjet nga sfondi i qiellit ose vraponin pas mjegullave, megjithatë, toka ishte e mbuluar me një grusht gjethesh të fishkura, ose të kristalta, nuk isha më në gjendje të dalloj se me çfarë mbulohej në mjerimin e ditëve të varfërisë në mendjet njerëzore.
ARDHACAKËT
Tek kaloja rrugëve të lagjes, një çun çapkënçe çapitej tërmal një ngushtice e cila të qonte deri te shelgjishtet, nuk di se çka kërkonte atje por për çdo mëngjes me një fyell prej druri rrinte mbi në kërcu të djegur dhe lozte në vërrimat e boshatisura të ajrit një melodi të lashtë.
Sa herë që i dëgjoja tingujt e një kavalli të vetmuar, një nostalgji e paparë ma gërryente shpirtin tani më të gërryer me thonj të pista të fqinjit tim.
Befasisht mu kujtua fëmijëria dhe lagja e vjetër me çatitë përdhese, ku akoma nuk ndalen të lehurat si dhe kamxhikët prej fjalëve.
Fëmijët e ardhacakëve, ishin shumë anemik, por pushteti i të huajve me urrejtje e ushqente aneminë e tyre shpirtërore. Nuk më kujtohet tani se ne fëmijët e lagjes athua ishim ngacmues ose kokëfortë, por për çdo ditë, nëse nuk mund të bënim asgjë tjetër i gjuanim me guralecë dyert që kishin nga një shenjë dalluese prej dyerve tona.
Kaloi një kohë shumë e gjatë dhe nuk më kujtohet sot por ishin ditët shumë të ngarkuara me fjalë prej sharjeve
Na e shanin zotin disa qindra herë në ditë, ata e shanin edhe zotin e tyre, nuk di se çfarë njerëz ishin por për sharje nuk ua kalonte asnjë popull
Përherë pyetnim vetveten se kush janë këta njerëz që sharjen e paskan aq afër shpirtit të tyre, nga na erdhën? Pse po i durojnë prindërit tanë këta bastard, pse, megjithatë kjo pyetje nuk kishte të ndalur në kokat tona të vogla por me brenga.
Për çudi ne u bëmë mjeshtër në gjuajtjen e gurëve, sa që, sa herë donim i gjuanim me bajga numrat e dyerve të ardhacakëve, i gjuanim edhe me gjëra të tjera, por më së shumti na pëlqenin gjuajtjet me bajga sepse ato përhapeshin jo vetëm në numra por edhe në gjithë sipërfaqet e dyerve dhe të mureve.
Kështu mendonim se me bajga lopësh mund ta përlyenim të kaluarën dhe të ardhmen e tyre që nuk i përngjanin njerëzve të zakonshëm.
Ishin disi të vetmuar, nuk flisnin as me fisin e tyre si duhet, më duket se kishte një mangësi në gjenet e tyre, gjuha e ardhacakëve u përngjante gjuhës së ndonjë hardhuce. kishin disa lëvizje të pakontrolluara dhëmballët pa kurrfarë harmonie qëndronin në kafkat e tyre si qepë të prera me brisk në kokat e kukullave që i vendosnim nëpër arat tona t’i frikësonin çafkat.
Kështu në një mënyrë u bënim me dije të rriturve se pas atyre dyerve të rënda banonin njerëz të padëshiruar, kush e di se në çfarë shpelle kanë lindur këta djaj të zinj, kështu më së mirë e pamë mbretin e tyre në filmin e famshëm të Skënder beut dhe tani nuk e kemi të vështirë të kuptojmë prejardhjen e hijeve të zeza që bridhnin nëpër lagjet tona.
|
Vërëjtje: Artikujt e botuar në albaniapress.com nuk shprehin domosdoshmërisht mendimet e stafit moderues! |
| Vlerësimi juaj për lajmin |
 |
|
|
|
|
| I keq |
I dobët |
I mirë |
Shumë i mirë |
I mrekullueshëm |
|
|
|
|
|
|
|
| |
|
| Është vlerësuar nga 32 vizitorë |
| Lexuar:
397 herë
|
|
|
|
|
|
|
|
|
| |
| NDËRMJETËSIME LETRARE |
E mart, 13 prill 2021 - 22:06
Shtëpia Botuese “ARMAGEDONI”, në prishtinë nxori nga botimi librin: “NDËRMJETËSIME LETRARE – për krijimtarinë e Arif Molliqit”, me autor S... |
| Ja çfarë mendonte Faik Konica për Shqipër... |
E premt, 09 prill 2021 - 00:54
Kush më mirë se Faik Konica mund të perifrazojë shqiptarët ashtu siå ato ishin dhe janë. Ai ishte jo vetëm një nga njerëzit më të ditur dhe më... |
më shumë nga - Kulturë » |
|
|
|
|
|
