|
Të shkruash pak rreshta për Azbije Xhamallati duhet të mendohesh mirë, sepse ajo edhe pse ka vite që është larguar nga jeta, ka se çfare të na thotë edhe sot e kësaj dite. Ditari i sajë i jetës është i mbushur plot me ngjarje e sakrifica që na rrëfen jo vetëm të djeshmen heroike, por edhe me sublimet e kalvarit jetësor, që ajo nënë na i ka lënë të shkruara në zemrat tona kur ne e kujtojmë pas kaq vitesh.
Vështroj rreth viteve që kanë shkuar të cilat rrinë si kurorë tufa manushaqe në kaltërsinë tomorriane atje mbi fshatin e lindjes të asaj nëne fisnike, në Bargullasin e bilbilave të këngës, e më duket sikur bisedoj akoma me nënë Azbije. Le të treten vitet si bora e malit Tomorr. Ajo nënë shqiponjë ‘’fluturon’’ drejt qiellit e s’ ndalet, sepse gjurmët e mirësive që ka lënë ajo udhëtojnë e s’ndalen sot e në brezat që do vijnë.
Megjithatë, ne kthehemi mbrapsht në vite.
Nënë Azbije Rakip Xhamallati ka lindur në vitin 1908 në fshatin e gurëve të bardhë Bargullas të rrethit Skrapar. Ajo jetoi deri në vitin 1991. Historia e asaj nëne ishte plot heroizma e sakrifica. Kurrë nuk ju tremb vështirësive të jetës. Me guxim e trimëri përballoi rrugëtimin e kohës së vetë që ishte me shtigje të panjohura. Guximin e kishte prej luaneshë mali, sepse guximin ia jepte mali i bekuar Tomorri. Kush e ka njohur nga afër atë nënë e si tha këto fjalë që të frymëzonin e të jepnin kurajo të ecje drejtë rrugëve të panjohura të jetës. Nënë Azbija rrjedh nga një familje patriotike e atdhetare. Kontributi që ka dhënë familja e të afrmit gjatë LANÇ është e madhe , saqë vëllai i saj Avni Kondi ra heroikisht në çlirimin e Tiranës më 11 nëntor të vitit 1944. Gjaku i Avni Kondi u bë lule maji së bashku me 28 mijë dëshmorët e tjerë që mbetën të përjetshëm në altarin e lirisë së atdheut. Edhe Azbija mori pjesë aktive për çlirimin e atdheut nga nazifashistët Ajo u aktivizua qysh në tetor të vitit 1942 në luftën nacionalçlirimtare. Ishte anëtare e parë e Këshillit Antifashist të Gruas, e cila luftoi me trimëri deri në çlirimin e plotë të Shqipërisë.
Kështu, duke qënë një luftëtare e zonja, gjatë luftës zgjidhet Anëtare e Këshillit Anfifashist të Gruas për Nahien e Beratit, duke kryerë detyrën e informatores në një mosh të re. Azbija ishte antare e partiës komuniste shqiptare. Në detyrat e saj ishte korrekte, por edhe dashamirëse ndaj njerëzve ku ajo punonte e vepronte si veprimtare e shquar në shoqëri. Ishte një vajzë me vizione të qarta përparimtare për të cilën edhe luftoi krahë për krah djemëve e vajzave shqiptare , jo vetëm gjatë luftës, por edhe mbas çlirimit të vendit.
Ajo merr pjesë në Kongresin e Parë të LANÇ të Gruas, e cila përfaqësonte krahinën e Nahijes si delegate në këtë kongres. Fjala e saj në atë kongres, ngriti peshë zemrat e vajzave e grave që kishin ardhur në Berat nga gjithë qytetet e fshatrat e shqipërisë. Mbas çlirimit nënë Azbija iu përvesh punës për ndërtimin e vendit që u dogj e u shkatërrua nga lufta. Në fshatin Bargullas zgjidhet kryetare e organizatës së gruas . Ajo dinte të organizonte, por edhe me fjalën e ngrohtë i bënte për vete të tjerët në luftën kundër analfabetizmit duke organizuar kurse në shtëpinë e saj. Për aktivitetin e punën e palodhur që bënte Azbija, zgjidhet edhe si Anëtare e Kryesisë së Gruas të rrethit Berat, por edhe anëtare e Komitetit Ekzekutiv të po këtij rrethi. Duke parë në kohë të ndryshme, si gjatë aktivitetit në luftën për çlirimin e vendit dhe mbas në ndërtimin e tij, nënë Azbije Xhamallati është dekoruar nga Presidiumi i Kuvendit Popullor me medalje të luftës e të punës. Po kështu edhe si militante e denjë e aktiviste e palodhur, si veterane që mbrojti deri në vdekje vlerat e LANÇ. Si e tillë ajo do mbetet një shembull frymëzimi për të gjithë brezat, e sidomos për bashkëfshatarët që i deshi dhe e respektonin aq shumë fjalëmblën nënë Azbije.
Në gjurmët e nënës ecën edhe djali i saj i vetëm Bardhi Xhamallati. Me modestinë që e karakterizon dhe edukatën që ka marrë në familje, Bardhi ka punuar me devotshmëri për gjithë jetën në çdo front pune. Ai ka punuar në kombinatin ushtarak të Poliçanit me profesionin mekanik. Në punë ai dallohej për disiplinë e ndërgjegje, i dashur në shoqëri. Sot është në pension pleqërie. Por si pasardhës i LANÇ është aktivizuar në Organizatën e Veteranëve. Në fillim në qytetin e Poliçanit, ku zgjidhet edhe kryetar i organizatës së veteranëve (organizatës nr. 2). Ai është zgjedhur edhe në kryesinë e degës së Organizatës Kombëtare për dëshmorët e LANÇ të qytetit Poliçan. Sot Bardhi është me banim në qytetin bregdetar të Durrësit me gjithë familje. Por edhe këtu ai është aktivizuar në organizatën e veteranëve të LANÇ të këtij qyteti, ku dallohet si aktivist e merr pjesë në aktivitete e ndryshme që organizon kjo shoqatë për të mbajtur gjallë vlerat e luftës së Dytë Botërore e të LANÇ.
Në një dokument lexojmë se: ‘’Azbije Xhamallati nga fshati Bargullas të rrethit Skrapar, sipas dokumentave arkivore në Muzeun e rrethit, në Historikun e fshatit Bargullas në faqen 73 thuhet:
‘’Azbije Xhamallati është Anëtare e Këshillit Antifashist të Gruas dhe anëntare e Këshillit krahinor të gruas pë Nahijen e Beratit nga marësi I vitit 1943 deri në 1944. Aktiviste e shquar dhe organizatore në ndihmë të luftës antifashiste me grat e tjera të Nahijes në Berat deri në çlirimin e vëndit”, (Drejtori Nuri Çuni). Nëntor 1944, nëntor 2014!
Në këtë jubile të 70 vjetorit të çlirimit të Shqipërisë do kujtohet me respekt edhe shqiponja e Nahijes së Beratit, nënë Azbije Xhamallati që mbeti në histori simbol frymëzimi dhe edukimi patriotik për sot e breziat e ardhshëm. Me guxim e sakrifica ajo bëri emër në histori.
Xhevahir Cirongu
Tetor, 2014.
Faksimile dokumentash të Azbije Xhamallati
|
