|
Fuqia kryesore në hapësirën afrikane sot njihet Turqia e cila pas mbisundimit ekonomik në Abixhan, Akra dhe Llagos, e mandej në Konakri ku presidenti Erdoğan përfundoi vizitën me 3 mars i shoqëruar nga më se dyqind ndërmarrës e investitorësh të shumë profileve, vjen duke u ngritur, pas Magrebit, në të gjitha vendet e kontinentit afrikan duke i përmbytur gradualisht Kinën, Rusinë dhe Brazilin të cilët vetëm para pak vitesh ishin kryesorët në fushën e investimeve, sidomos në pjesën jugore të Saharës.
Me një politikë të definuar mirë, si rritja e kontakteve diplomatike, humanitare, ekonomike si dhe miqësive ndërshtetërore, ajo arriti që për pak më shumë se dhjetë vjet të ris marrëdhëniet tregtare nga 5 miliardë dollarë (1993-2003/ në 23.4 miliardë dollarë gjatë periudhës 2004-2014.
Për këtë gjendje të volitshme të Turqisë në Afrikë, themelet janë të lashta, të vendosura që në shekujt XV/XVI kur otomanët me Sulltan Selimin e sidomos gjatë sundimit të Sulltan Sulejmanit, edhe pse si pushtues, arritën të ngrenë një miqësi me popujt afrikanë gjer në Çad, Nixher e Afrikë të Jugut. Ndikimi kulturor i perandorisë la shenjat e veta gjer në ditët e sodit. Një ndërprerje apo zvogëlim drastik i marrëdhënieve me këto vise u sajuan më vitin 1923, vit ky i krijimit të Republikës Turke.
Një ngecje domethënëse diplomatike ndodhi me rastin e votimit kundër pavarësisë së Algjerisë në OKB por në vijim Turqia u nxuer duke iu njohur sovranitetin të gjitha vendeve afrikane që dilnin nga zgjedha e robërisë së huaj.
Vitet 1970/90 nuk u shënua ndonjë sukses i dukshëm. Praktikisht një hap para u bë me planin e kryeministrit Yılmaz për rivendosje të rrugëve politiko-ekonomike me Afrikën e tërë. Megjithatë, hovi i vërtetë drejt suksesit të vërtetë nisi me ardhjen në pushtet të AKP (Adalet ve Kalkınma Partisi).
Në mars 2005, Recep Tayyip Erdoğan hyn në histori udhëheqës i parë turk që vizitoi një vend në jug të ekuatorit, moment nga i cili fillon ngritja drejt miqësisë turko-afrikane (Një muaj pas vizitës së Erdoğan-it, Turqia fiton statutin e vëzhguesit në Unionin Afrikan). Në vitin 2008 u vendosën marrëdhënie të fuqishme si fryt i politikës së mençur i palëve që solli edhe takimin e nivelit më të lartë në mes të Turqisë dhe Afrikës me pjesëmarrjen e 50 shteteve.
Utopia BE
Një ndër kandidatët më konstruktiv për hyrje në „Europë“, Turqia nuk u la të devalorizohet nga ana e disa shteteve anëtare armiqësisht të orientuara ndaj saj. Ajo diti në mënyrë më të favorshme të rrekej andej nga edhe e priste përparimi ekonomik dhe njohja e domethënëse në arenën ekonomike dhe politike botërore. Sipas të dhënave turke si dhe të shtypit botëror të specializuar për çështje diplomatike nga ku i kam nxjerrë disa të dhëna, Turqia gjer më vitin 2008 kishte 12 ambasada e nga ky vit vendosja e marrëdhënieve diplomatike arrin sot në 39 misione e ambasada në kontinent, gjegjësisht, 32 janë të hapura të shteteve afrikane (tash për tash) në Turqi. Në këtë kapitull suksesesh radhitet edhe mbështetja e shteteve aleate afrikane me rastin e fitimit: kandidate për një vend jo të përhershëm në Këshillin e Sigurimit në OKB.
Shkëmbimet tregtare dhe investimet
Përderisa investimet turke në vitin 2008 arrinin shumën e 500 mln dollarëve, sot ato kapin jo më pak se 5 miliardë dollarë.
Eksporti nga 9.3% i mallrave të shitura në përgjithësi kaloi në 19% në mes të viteve 2007/13 për të arritur sot një përqindje superiore 20%-shit.
Vazhdimi i politikës humaniste
Pas pjesëmarrjes në misionin e OKB në Somali (1991) ku pas dy vitesh turku Çevik Birmorri udhëheqjen e Forcave Ndërkombëtare, gjë ngriti lart renomenë e luhatur gjer atëherë të Turqisë. Ndërtimi i spitaleve, urave, rrugëve vazhdon me ngulmë dhe kjo rritë vazhdimisht ndikimin politik e ekonomik në vendet e Afrikës në atë masë sa Turqia sot njihet si fuqi dominuese e kontinentit.
Reis Mirdita
|
